Multi-level leadership for common good staat centraal in dit blog van Ben Kuipers, waarin hij uitleg geeft over dit thema en vertelt over het special issue dat in 2023 verschijnt in de Journal of Change Management met onderzoeken omtrent multi-level leadership.

‘Wil je complexe maatschappelijke vraagstukken oplossen en daarbij maatschappelijke meerwaarde leveren, dan is het noodzakelijk dat je leiderschap moet beschouwen als een vraagstuk dat op allerlei niveaus én tegelijkertijd een rol speelt. Dan heb ik het over niveaus in de samenleving, binnen gemeenschappen (community ‘s), maar ook binnen en tussen organisaties, publiek en privaat. Dat is wat we bedoelen met multi-level leadership for common good.

Denk bijvoorbeeld aan het meest recente voorbeeld van de corona pandemie. Daarbij zag je duidelijk dat verschillende groepen en organisaties ‘iets’ moesten doen. De politiek, het onderwijs, wij als burgers zelf, zorgketens. Je zag ook dat verschillende gemeenschappen lastig te bereiken waren, bijvoorbeeld met voorlichting over vaccinatie. Het laat zien dat als je een vraagstuk zoals de pandemie wilt oplossen, je eigenlijk met leiderschap op verschillende niveaus door alle lagen heen te maken hebt. Wetenschappelijk gezien weten we daar nog vrij weinig over. En ook praktisch wordt die manier van kijken naar leiderschap nog nauwelijks gebruikt. Hoe gaat die wisselwerking precies? Hoe beïnvloedt het ene nou het andere niveau? In ons essay ‘Anders kijken naar publiek leiderschap’ laten we zien dat leiderschap zich naar boven, naar buiten en naar binnen richt en dat op allerlei niveaus binnen en tussen publieke organisaties. Maar onze onderzoeken in de literatuur laten ook zien dat er nog weinig aandacht voor een dergelijk multi-niveau perspectief is. Bij veel maatschappelijke vraagstukken gaat het toch vooral om het wat (maatregelen, beleid, structuren, regelgeving) en weinig over het hoe - dus om gedrag en de rol van leiderschap. Zeker gekoppeld aan het waarom – de maatschappelijke meerwaarde die we willen bereiken – wordt het relevanter om te kijken naar leiderschap op allerlei niveaus.

Anders kijken naar leiderschap

Daarom ben ik vanuit het LLC samen met collega Joanne Murphy van het Centre for Leadership Ethics and Organisation (Queen's University Belfast) bezig om een special issue samen te stellen voor het Journal of Change Management dat in 2023 uit moet komen. Tijdens een eerste conferentie rond dit thema in Belfast kwamen we met een groep internationale wetenschappers samen om onder andere de verschillende invalshoeken te bespreken. We zijn het erover eens dat een andere kijk op leiderschap nodig is om vanuit de wetenschap ook de praktijk te kunnen voeden met inzichten over hoe multi-level leadership werkt. Dat is natuurlijk ook waar we ons binnen het LLC mee bezig houden; een brug slaan tussen wetenschap en praktijk als het gaat om publiek leiderschap.

Wisselwerking

Het vraagstuk waar we naar kijken is ook complex en bestaat uit meerdere puzzelstukken. Met het special issue willen we enkele van die stukjes leggen door op verschillende manieren te kijken hoe je leiderschap kan zien op die verschillende niveaus binnen en tussen organisaties en in wisselwerking met communities in het klein en de samenleving in het groot.

Daarbij beschouwen nog weer apart de vraag hoe we kunnen zien dat leiderschap bijdraagt aan overkoepelende doelstellingen die maatschappelijke impact hebben. We willen verder kijken dan het puur meetbare zoals budget dat gerealiseerd wordt. Denk aan hoe leiderschap in een organisatie kan zorgen voor een betere werk-privé balans met als uiteindelijk doel dat mensen ook gelukkiger zijn in hun werk en ook beter hun maatschappelijke rol vervullen. Maar ook aan onderzoek naar leiderschap in netwerken, waarbij de maatschappelijke doelen van groter belang zijn dan de afzonderlijke doelen van elk van de samenwerkende partijen.

Beeld van leiderschap nuanceren

Ons doel is uiteindelijk om een genuanceerder beeld over leiderschap te kunnen geven. We willen juist laten zien hoe leiderschap een maatschappelijke bijdrage kan leveren, waarbij we af willen van het zogeheten leider centrisme waarbij de politicus of de topambtenaar het gezicht of het aanspreekpunt is om het probleem op te lossen. Op allerlei niveaus en in allerlei functies kunnen mensen leiderschapsgedrag vertonen dat bijdraagt aan het grotere geheel.

Hiermee willen we enerzijds de wetenschap verder helpen door nieuwe methoden te ontwikkelen om leiderschap te onderzoeken en aan de andere kant willen we de praktijk helpen door handvatten en tools te geven om naar deze complexe materie te kijken.’

Wil je meer weten over het centre in Belfast, kijk dan hier.

Wil je meer weten over het onderzoek van het Leiden Leadership Centre of over de samenwerkingsmogelijkheden? Neem dan contact met ons op via llc@fgga.leidenuniv.nl.